Księże Małe to dawna podwrocławska osada. Pod koniec XIX wieku jej mieszkańcy zaczęli myśleć o budowie kościoła, który miałby służyć również zamieszkującym okoliczne wioski. W 1897 r. przygotowano plan budowy, jednakże brak środków finansowych uniemożliwił jego zatwierdzenie.

Z kart historii

Sprawa budowy powróciła w 1905 r. dzięki hrabinie Eleonore Stolberg zu Stolberg, która zakupiła w Księżu Wielkim grunt z zamiarem utworzenia „domu dziecka ze szkołą zabaw” i kaplicą. Zgodę na budowę świątyni władze kościelne otrzymały 1 lutego 1909 r., kamień węgielny pod budowę położono 20 czerwca tego samego roku. Kościół został zaprojektowany przez miejskiego radcę budowlanego Hermanna von Carlowitza. Wybudowano go w stylu neoromańskiej bazyliki w ciągu pięciu miesięcy. 2 stycznia 1910 r. miało miejsce poświęcenie świątyni. Fundatorami byli wspomniana hrabina oraz radca duchowny hrabia Leopold von Brühl.

Perła architektury

Obecnie kościół Najświętszej Maryi Panny Wspomożycielki Wiernych wpisany jest do rejestru zabytków. Położony na terenie typu parkowego przy ul. Świątnickiej, jest obiektem o monumentalnej architekturze pochodzącej ze schyłkowego okresu historyzmu. Świątynia otrzymała formę bazyliki wczesnoromańskiej. Od wschodu zakończona jest półokrągłą absydą, od zachodu wysuniętym przedsionkiem z głównym portalem wejściowym i chórem muzycznym.

Nawa środkowa we wnętrzu kościoła, nakryta sklepieniem kasetonowym, oddzielona jest od naw bocznych filarami z jasnego piaskowca. Postać Matki Boskiej okrywającej płaszczem ludzi, widoczna obecnie w prezbiterium, została zamalowana w latach 1974-75, w związku z przeprowadzoną wówczas przebudową ołtarza głównego. Odrestaurowano ją w 2009 r. W latach 70. XX wieku zamalowano również niemiecką polichromię, znajdującą się na ścianach nawy głównej i naw bocznych, którą obecnie próbuje się odrestaurować. W odnawianym zabytku uwagę zwraca kamienny ołtarz główny wraz z tabernakulum, którego drzwiczki wykonane są z rzadkiego drewna różanego, a także pseudoromańska chrzcielnica oraz ambona z płaskorzeźbami.

Opieka dwóch serc

W 2000 r. parafię na Księżu Małym objęli posługą duszpasterską Zakonnicy ze Zgromadzenia Najświętszych Serc Jezusa i Maryi oraz Wieczystej Adoracji Najświętszego Sakramentu Ołtarza (Sercanie Biali SSCC). – Od 2 lat jestem proboszczem parafii, o. Mateusz Czerwiński pracuje jako wikary. Jest z nami rezydent o. Kazimierz Papciak, sercanin biały, profesor Papieskiego Wydziału Teologicznego – mówi o. Tomasz Pawlukowski. – Parafia prężnie się rozwija. Jeszcze ok. 10 lat temu większość jej mieszkańców stanowiła ludność napływowa ze Wschodu. Odkąd jednak rozpoczęto budowę nowych osiedli, zaczął się napływ młodych ludzi. To, że parafia młodnieje, zauważyłem już podczas mojej pierwszej kolędy. Większość rodzin stanowią byli studenci, którzy przyjechali do Wrocławia z różnych części Polski. Uwagę zwraca ich niesamowita otwartość. Poznaję ich przy okazji różnych odwiedzin: kolędy, poświęcenia mieszkań czy katechez przedchrzcielnych, które dla nich prowadzę – opowiada o. Pawlukowski.

W parafii działa wiele wspólnot: chór, schola dziecięca, Wspólnota Żywego Różańca, skauci, wspólnota małżeństw „Kana”. – Niedawno zakończyliśmy 5. Parafialną Oktawę Małżeńską. Wróciliśmy do cyklu spotkań trochę zakłóconego przez pandemię. Podczas Oktawy małżeństwa spotykają się wieczorami, a w czasie Mszy św. jest dla nich specjalna nauka. Była też wspólna nocna adoracja małżeństw. Oktawę zakończyliśmy spotkaniem przy grilu – mówi proboszcz.

– Część osób wystraszyła się pandemii i przestała przychodzić, ale teraz wracają do kościoła, co szczególnie widać było w czasie uroczystości Bożego Ciała. Przyszło bardzo wiele osób. Ładnie wkomponowali się też w procesję uczniowie z wojskowej szkoły średniej Husarz. Obecnych było dziesięciu kadetów z bronią ćwiczebną, którzy nieśli baldachim. To wyraz współpracy z dyrektorem szkoły na tym naszym wspólnym polu lokalnym – opowiada gospodarz miejsca.

Powrót do dawnej świetności

W 2009 r. rozpoczęte zostały prace remontowe i renowacyjne przy kościele parafialnym na Księżu Małym oraz przy kościele filialnym w Trestnie, które pozwalają na stopniowe i systematyczne przywracanie dawnej świetności obu świątyniom. O najbliższych planach renowacyjnych mówi o. Pawlukowski. – Zachowało się zdjęcie naszej świątyni z 1909 r., więc pani konserwator wiedziała, gdzie szukać malowideł z tamtego czasu. Mamy odkryty fragment malowidła w prezbiterium i od tego w najbliższym czasie zaczniemy prace. Prace mają na celu powrót do stanu pierwotnego, takiego, jaki był po wybudowaniu świątyni w 1909 r. Od tamtego czasu kościół był wielokrotnie przemalowywany. Próbowaliśmy złożyć projekty na dotacje do ministerstwa na całość prac, ale nie udało się ich uzyskać, dlatego podjęliśmy prace etapami – tłumaczy proboszcz. Należy podkreślić również, że znaczne szkody w kościele wyrządziła powódź w 1997 r. Zniszczone zostały wówczas drewniane elementy wystroju, a także sprzęty i ubiory liturgiczne o dużej wartości historycznej.

– Niedawno udało mi się zdobyć dla Trestna organy piszczałkowe, które przywiozłem z Bawarii. W planach mamy bowiem zorganizowanie cyklu wakacyjnych koncertów organowych. Przez Trestno przebiega szlak św. Jakuba oraz ścieżka rowerowa, więc dużo ludzi się tamtędy przemieszcza. Chcemy zaproponować im również wydarzenia kulturalne – mówi o. Tomasz.

Potrzebna pomoc

– Czekamy w tym roku na możliwość złożenia wniosków o dotacje do Urzędu Marszałkowskiego. Musimy wymienić instalację elektryczną, przeciwpożarową, zmienić wentylację kościoła. W 2019 r. udało się nam założyć ogrzewanie. Uważam to za cud za przyczyną św. Antoniego. Pewnego dnia siedziałem w konfesjonale i tak zwróciłem się do świętego: św. Antoni może byśmy założyli ogrzewanie przed sezonem? Pomodliłem się i za chwilę przychodzi Pani, która mówi: Proszę ojca, chcę przekazać 50 tys. zł dla naszej parafii. Na drugi dzień pojechałem załatwić formalności i założyliśmy ogrzewanie – uśmiecha się ojciec proboszcz.

Dotychczasowa renowacja ruchomych i nieruchomych elementów zabytkowych kościoła wykonana została w oparciu o środki finansowe uzyskane z Urzędu Marszałkowskiego we Wrocławiu, od Miejskiego Konserwatora Zabytków oraz dzięki ofiarności mieszkańców Księża i okolic, a także wsparciu osób spoza terenu parafii. Obecny pierwszy etap zaplanowanego remontu prezbiterium to koszt ok. 120 tys. zł. Całość inwestycji to ok. 1 mln zł. Remont wnętrza kościoła można wesprzeć przez stronę www.parafiaksieze.pl .